MADAGASCAR - HET RODE EILAND

Een van de meest speciale reisbestemmingen ter wereld. Dat is Madagascar. Het wordt vaak in een adem genoemd met bestemmingen als de Amazone, Galapagos, Himalaya. Maar misschien is het wel de meest speciale bestemming van allemaal. Waarom? Alles in Madagascar is uniek. Het kent zijn gelijke niet. Je valt er van de ene in de andere verbazing. Het eiland schijnt te spotten met alle wetten der natuur en cultuur.

Madagascar is na Groenland, New-Guinea en Borneo het grootste eiland ter wereld. Officieel behoort het tot het afrikaanse continent maar daar is dan ook alles mee gezegd. Niets op Madagascar doet herinneren aan de rest van Afrika. De mensen, de dieren, de planten, zelfs het eten is er anders. En voor de ware reiziger zijn dit meer dan voldoende ingredienten om het een super-bestemming te maken.

Allereerst de mensen. Deze lijken totaal niet op de negroide bevolking van het Afrikaanse vasteland, maar meer op Indonesiers en Maleisiers. De eerste inwoners van Madagascar blijken dan ook niet van Afrika te zijn gekomen, maar van eilanden die nu behoren tot Indonesie. Qua cultuur is het ook allemaal anders dan anders. Voorouderverering is enorm; de heuvels van Madagascar zijn bezaaid met tijdelijke of permanente, vierkante grafconstructies, al of niet opgesierd met schilderkunst. En daar ook Madagascar veel verschillende stammen heeft, zijn er vele accentverschillen. Naast voorouderverering is er ook veel geloof in heilige plekken en dieren. En vooral dat laatste heeft in veel gevallen de redding betekend voor de unieke fauna van Madagascar.

Wat is er dan zo uniek aan de dieren van Madagascar? Madagascar was ooit onderdeel van het vasteland van Afrika maar brak ervan los miljoenen jaren geleden. Op dat moment bleef de tijd stilstaan op Madagascar. Afrika evolueerde vrolijk verder, maar daar er praktisch geen roofdieren achterbleven op Madagascar en concurrentie miniem was, bleef Madagascar min of meer wat het was. Daarom is Madagascar momenteel de bakermat voor lemuren, ook wel half-apen genoemd. Feitelijk zijn het de voorgangers van de huidige apen zoals we die kennen. Vrolijke en vriendelijke diertjes, varierend in grootte van een muis (muismaki) tot een chimpansee (indri). Je hebt dag- en nachtsoorten en vooral bij de laatste categorie heb je een aantal bizarre exemplaren (aye-aye).

Ook qua reptielen is het allemaal anders. Er is een enorme verscheidenheid aan kameleons, feitelijk een oude reptielensoort. Prachtige felgekleurde daggekkos; de enig andere gekkos die we kennen zijn relatief saaie nachtdieren. Ook Madagascar heeft echter nachtgekkos, maar die zijn te bizar voor woorden: Uroplatus heten ze officieel en zijn meesters in camouflage. Sommigen zien er zelfs uit als boomschimmels!

Qua plantenwereld vallen allereerst de baobabs op. Madagascar telt er maar liefst 6 en die komen alleen op Madagascar voor. De overige twee (in Afrika en Australie) komen feitelijk van Madagascar. Als deze duidenden jaren oude bomen eens hun verhaal aan ons konden vertellen...! Daarnaast kent Madagascar in het zuidoosten de Spiny

Forests, haast ontoegankelijke gebieden met cactussen in alle soorten en maten. Nog bizarder zijn de Tsingy, zwaar ge-erodeerde rotsen die zich voor kilometers uitstrekken en de meest unieke Euphorbia-soorten herbergen. Planten in de vorm van rotsen, klompvoeten, slangen, dode stronken en ga zo maar door.

Landschappelijk is er ook van alles, behalve besneeuwde bergtoppen. Mangrove, regenwoud, woestijn, bergen, Tsingy: het is er allemaal. Het mooiste landschap vonden wij de Tsingy (Ankarana in het noorden) en het berglandschap ten zuiden van Ambalavao.

Ja, Madagascar is meer dan de moeite van een bezoek waard. Maar omdat het eiland ook zijn problemen heeft kan je maar beter vroeger dan later gaan. Zoals elk eiland heeft het te kampen met brandstof-tekort, waardoor de bossen snel verdwijnen als gevolg van de houtkap. Daardoor vindt er een enorme erosie plaats zodat vanuit het vliegtuig duidelijk is te zien dat Madagascar inderdaad het rode eiland is! Ook worden er meer en meer grondstoffen gevonden op Madagascar (varierend van saffier tot olie) dat in toenemende mate wordt ontgonnen, hetgeen helaas ten koste gaat van de natuurschoon...

Ik heb het eiland tot op heden tweemaal bezocht met een tussenpoze van 10 jaar. In 1997 reed ik de route van Antananarivo naar Tulear en bracht tijd door in het zuiden (rond Fort Dauphin). In 2008 reed ik dezelfde route als voorheen, maar in plaats van het zuiden bezocht ik nu ook het oosten (Morondova), het noorden en Nosy Be.